منابع قدرت دربدست آوردن رای اعتماد
یکی از ناراحتیهای به سرحد عصبانیت جامعه ی هزاره ی شیعه مذهب ، رای اعتماد نیاوردن وزراء پیشنهادی هزاره نژاد و شیعه مذهب از سوی حامد کرزی به ولسی جرگه ، می باشد . بسیاری از هزاره گان از این پیش آمد شوکه شده اند و از خود می پرسند : چرا چنین حادثه ای اتفاق افتاد ؟
بعضی از رهبران هزاره ، از این بابت به تهدید اعضای ولسی جرگه پرداخته است و بعض دیگر از رهبران این قوم ، اعضای پشتون تبار ولسی جرگه را به قوم گرائی و نادیده گرفتن عدالت در مورد وزرا ء پیشنهادی هزاره تبار ، متهم می نمایند و از انان یعنی وکلاء پشتون تبار در ولسی جرگه ، تقاضای عدالت می کند .
آشکار است که تهدید ولسی جرگه که در آن وکلاء پشتون تبار در اکثریت قرار دارند و یا تقاضای عادلانه عمل کردن از آنها در مورد دادن رای اعتماد به وزرا ء پیشنهادی هزاره تبار ، برجسته ساختن احساسات قومی را هدف قرار می دهد و گرایش های قومی را در کشور بطور عام و در ولسی جرگه بطور خاص دامن می زند .
در این جا بررسی دو نکته اهمیت دارد :
1- چگونه میتوان به وزرا ء مورد نظر خویش رای اعتماد فراهم کرد ؟
2- دامن زدن به حساسیت های قومی تا کجا می تواند ، در فراهم کردن رای اعتماد برای وزراء مورد نظر کمک نماید ؟
اما مطلب اول : هر فرد و جمع انسانی می تواند برای کابینه ی مورد پسند خود ، وزرائی را با مشخصات خاص در نظر گیرد و برای ورود آنها در کابینه ، تلاش بخرج دهد که هرگاه ان چنان وزرائی با ان چنان مشخصاتی رای اعتماد نیاورده وارد کابینه نشوند، آن کابینه از صفت « مطلوبیت » عاری می گردد .
صرف بخاطر رفع ابهام و جلوگیری از سوء تفاهم ، لازم است یاد آور شوم که من وزرا ء مورد نظر را با ویژگیهای قومی و مذهبی، زبانی و سمتی ، مشخص نمی کنم بلکه وزراء مورد نظر من دو مشخصه ی بسیار بارز دارند و آندو عبارتند از :
اول : متخصص و کارآمد بودن .
دوم ـ متعهد بودن در برابر منافع ملی .
جای تردید نیست که داشتن رای اکثریت در ولسی جرگه، شاه کلید حل مشکل به حساب می آید پس سوال این جاست که چگونه میتوان از حالت اقلیت خارج گشته ، به « اکثریت » تبدیل شد ، تا وزراء مورد نظر خویش را وارد کابینه کرد ؟
در وارد نمودن وزارء مورد نظر خویش به کابینه ، انجام دادن دو کار لازم است :
یک : جلب نظر رئیس جمهور ، جهت گنجانیدن اسم وزراء مورد نظر در جمع کابینه ی پیشنهادی خویش .
دو : داشتن اراء لازم و مورد نیاز ، در ولسی جرگه ، برای بدست آوردن رای اعتماد .
به اینکه چگونه نظر ریاست جمهوری گرفته شود ، پرداخته نمی شود . و اما آنچه که در این جا مورد توجه می باشد ، پرداختن به این مطلب است که چگونه می توان اراء مورد نیاز در ولسی جرگه جهت وارد ساختن وزراء مورد نظررا در کابینه ، تدارک دید ؟ همانطوری که گفته شد ، برخورداری از « رای » مورد ضرورت ، کلید حل مشکل است . بنابراین ، باید « رای » آفرید .
خلق « رای » دو مرحله دارد :
مرحله ی اول ، حوزه های رای گیری در سراسر کشور است . هر مجموعه ای که قصد وارد ساختن وزیر یا وزرائ مورد نظر خویش را در کابینه دارد ، لازم است در حوزه های انتخاباتی « رای » خلق نمایند و از آراء خویش در آن حوزه ها ، بشدت محافظت نماید. «رای » به دو صورت و در دو مرحله از بین می رود و یا غیر موثر می شود :
1- تضییع آراء در حوزات انتخاباتی .
آراء در حوزات انتخاباتی به صورت ذیل تضییع می شود :
الف ـ دارندگان حق رای دهی از حضور در حوزه های رای گیری خودداری کرده از رای خود استفاده نمی کنند و به این ترتیب ، آراء ضایع می شوند .
ب ـ تعداد از دارندگان حق رای ، اقدام به فروش اراء خویش می نمایند . این هم یک نوع تضییع اراء به حساب می اید ، چون ، آراء از موثریت می افتد .
ج ـ تعداد کاندیداتوران بیش از حدلازم در حوزات می شوند . اگر تعداد کاندیداتوران به اندازه ی آراء موردضرورت در حوزات باشد ، اصطکاکی پیش نیامده با موجودیت آراء کافی ، تمامی کاندیداتوران موفق می شوند که به پارلمان راه یابند . و اما در زمانی که تعداد کاندیداتوران بیش آراء موجود در حوزات رای گیری باشند ، آراء در بین کاندیداتوران پخش گشته ، هیچ کاندیداتوری و یا تعداد کمی از کاندیداتوران به ولسی جرگه راه می یابند و تعداد زیادی از آراء ضایع می شوند که در نتیجه ، آن مجموعه ی انسانی ، صاحب اراء اندکی در پارلمان خواهد بود و در زمان گرفتن رای اعتماد برای وزراء کابینه ، با شکست مواجه خواهند شد .
د-تعداد ازافراد واجد شرایط رای دهی از ثبت نام وگرفتن کارت رای دهی امتناع می ورزند وبه این ترتیب به تضییع آراءخویش اقدام می کنند.
مرحله دوم خلق « رای » در ولسی جرگه است .
گروه بندی در ولسی جرگه ی افغانستان به گونه ای است که هیچ گروه پارلمان اکثریت مطلق را در اختیار ندارد و به تنهایی خویش ، کاری از پیش برده نمی تواند . در یک چنین وضعیت و موقعیتی ، ائتلاف کردن و کنار آمدن گروه های پارلمانی بمنظور ساختن هدفی ، کار حتمی می باشد .
در یک چنین شرایطی ، یک گروه می تواند از راه های ذیل به خلق « رای » بپردازد :
اول ، حفظ وحدت .
دوم ، ائتلاف با گروه های دیگر پارلمانی
سوم ، حضور فعال در روز رای اعتماد .
هم چنانی که در مرحله ی دوم ، می توان « رای » خلق کرد ، می شود آراء ضایع شود . مجموعه ای که می خواهد برای وزراء پیشنهادی خود رای اعتماد فراهم نماید ، لازم است که با شدت تمام از اراء خویش محافظت نماید ، جلو ضایع شدن آن را بگیرد .
تضییع آراء ، در این مرحله از مسیرهای ذیل صورت می گیرد :
اول ، عدم حضور وکلاء در روزهای دادن رای اعتماد به اعضای کابینه .
دوم ، عدم حفظ وحدت در بین وکلاء
سوم ، عدم ائتلاف با گروه های پارلمانی .
خلق « رای » و جلوگیری از تضییع آن ، بیشتر به مردم و نخبه گان فعال در صحنه های سیاسی و فرهنگی ارتباط می گیرد ، در حالیکه خلق « رای » و جلوگیری از تضییع آن در مرحله ی دوم ، مسئولیت وکلاء منتخب و راه یافته در ولسی جرگه را تشکیل می دهد .